Nauka Kościoła

„Najświętsza Eucharystia dopełnia wtajemniczenie chrześcijańskie. Ci, którzy przez chrzest zostali wyniesieni do godności królewskiego kapłaństwa, a przez bierzmowanie zostali głębiej upodobnieni do Chrystusa, za pośrednictwem Eucharystii uczestniczą razem z całą wspólnotą w ofierze Pana. Zbawiciel nasz podczas Ostatniej Wieczerzy, tej nocy, kiedy został wydany, ustanowił eucharystyczną Ofiarę Ciała i Krwi swojej, aby w niej na całe wieki, aż do swego przyjścia, utrwalić Ofiarę Krzyża i tak umiłowanej Oblubienicy - Kościołowi powierzyć pamiątkę swej Męki i Zmartwychwsta­nia: sakrament miłosierdzia, znak jedności, węzeł miłości, ucztę paschalną, w której pożywamy Chrystusa, w której dusza napełnia się łaską i otrzymuje zadatek przyszłej chwały" (KKK, 1322-1323).

Eucharystia jest „źródłem i zarazem szczytem całego życia chrześci­jańskiego", tak że jest to wprost niemożliwe, aby prowadzić życie chrześci­jańskie bez częstego udziału w Eucharystii. Chrystus Pan powiedział wyraźnie: „Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym" (J 6,53-54). Wszystkie sakramenty święte, posługi kościelne i dzieła apostolstwa są ściśle powiązane z Eucharystią i do niej zmierzają. Eucharystia jest znakiem jedności wiernych z Bogiem i braćmi. Jedność tę oznacza i ją urzeczywistnia. Jest więc skutecznym znakiem Bożego daru jedności. W kazaniu o chlebie żywym, jakie Jezus wygłosił w Kafarnaum po rozmnożeniu chleba, powiedział również: „Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim" (J 6,56).

Sakrament Eucharystii posiada wiele określeń, z których każde uka­zuje pewien aspekt tego sakramentu. I tak, nazywany jest:

• Eucharystią, gdyż jest to dziękczynienie składane wraz z Chrystusem Bogu Ojcu przez wiernych zjednoczonych darem Ducha Świętego.
• Wieczerzą Pańską, ponieważ jest to uobecnienie Ostatniej Wie­czerzy, którą Chrystus Pan spożył wraz ze swymi uczniami i polecił im ją składać na Jego pamiątkę.
• Łamaniem chleba, ponieważ nazwa ta nawiązuje do cudu rozmnożenia chleba i łamania go na pustkowiu. To samo uczynił Jezus w czasie Ostatniej Wieczerzy. Po tym geście uczniowie rozpoznają Zmartwychwstałego Pana. Pierwsi chrześcijanie w ten sposób określali Mszę Św., gdyż gromadząc się na polecenie Jezusa łamali Chleb Eucharystyczny i spożywali go wchodząc we wspólnotę z Jezusem. W ten sposób tworzyli z Jezusem jedno ciało - Kościół.
• Zgromadzeniem eucharystycznym (synaxis), gdyż Euchary­stia celebrowana jest w zgromadzeniu wiernych, które jest widzialnym zna­kiem obecności Kościoła.
• Najświętszą Ofiarą, gdyż uobecnia jedyną ofiarę, jaką Chrystus Pan złożył na Krzyżu za nas wszystkich i włącza w nią ofiarę Kościoła.
• Najświętszym Sakramentem, szczególnie to określenie stosuje się do postaci eucharystycznych przechowywanych w tabernakulum, gdzie żywy Chrystus jest obecny pośród swego ludu. Jest to więc sakrament sakramentów.
• Komunią nazywana jest również często Eucharystia, a to dlatego, że spożywając Ciało i Krew Pańską pod postaciami chleba i wina, jedno­czymy się z Chrystusem i tworzymy z Nim jedno ciało.
• Mszą świętą określany jest ten sakrament, ponieważ liturgia, w czasie której sprawowany jest ten sakrament, kończy się rozesłaniem wiernych (mis-sio), aby pełnili wolę Bożą w codziennym swoim życiu.

Ustanowienie   Eucharystii

Chrystus Pan ustanowił więc sakrament Euchaiystii w Wieczerniku w czasie Ostatniej Wieczerzy, kiedy celebrował wraz z Apostołami tradycyjną Paschę żydowską. Jezus uprzedził swoją Paschę, czyli swoje przejście poprzez Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie do domu Ojca. To była Pascha Jezusa, w czasie której siebie złożył w ofierze jako Baranka niepokalanego za grzechy świata. Polecił, aby Kościół składał, ponawiał tę Ofiarę na Jego pamiątkę.

Liturgiczna celebracja Eucharystii

Kościół wierny poleceniu swego Zbawiciela czyni to przez wszystkie wieki i będzie czynił aż do skończenia świata. Zasadniczo liturgia zgroma­dzenia eucharystycznego w jej zasadniczych ramach przetrwała nienaruszo­na przez wieki aż do naszych czasów. Składa się ona z obrzędów wstęp­nych, z czytania słowa Bożego, przygotowania darów, modlitwy euchary­stycznej, w czasie której dokonuje się przemiana chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa, z Komunii świętej i zakończenia.

Warto w tym miejscu przytoczyć opis zgromadzenia eucharystyczne­go, jaki pozostawił św. Justyn Męczennik, pisząc około 155 roku do pogańskiego cesarza Antoniusza Piusa, aby wyjaśnić mu, co czynią chrze­ścijanie na swych zgromadzeniach niedzielnych. Pisał więc:

„ W dniu zwanym dniem Słońca odbywa się w oznaczonym miejscu ze­branie wszystkich nas, zarówno z miast, jak i ze wsi.

Czyta się wtedy pisma apostolskie lub prorockie, jak długo na to czas pozwala. Gdy lektor skończy, przewodniczący zabiera głos, upominając i zachęcając do naśladowania tych wzniosłych nauk.

Następnie wszyscy powstajemy z miejsc i modlimy się za nas samych ... oraz za wszystkich, w jakimkolwiek znajdują się miejscu, by otrzymali łaskę pełnienia w życiu dobrych uczynków i przestrzegania przykazań, a w końcu dostąpili zbawienia wiecznego.

Po zakończeniu modlitw przekazujemy sobie nawzajem pocałunek poko­ju. Z kolei bracia przynoszą przewodniczącemu chleb i kielich napełniony wodą zmieszaną z winem.

Przewodniczący bierze je, wielbi Ojca wszechrzeczy przez imię Syna i Ducha Świętego oraz składa długie dziękczynienie (po grecku: £V%riC(pi0-ncc) za dary, jakich nam Bóg raczył udzielić.

Modlitwy oraz dziękczynienie przewodniczącego kończy cały lud odpowiadając: Amen.

Gdy przewodniczący zakończył dziękczynienie i cały łud odpowiedział, wtedy tak zwani u nas diakoni rozdzielają obecnym Euchaiystię, czyli Chleb, oraz Wino z wodą, nad którym odprawiano modlitwy dziękczynne, a nie­obecnym zanoszą je do domów" (Św. Justyn, Apologiae, 1,67.65).

W ramach struktury celebry Eucharystii sięgającej czasów apostolskich, w ciągu wieków Kościół dokonuje jej reformy, dostosowując do zmiennych warunków i kultury danej szerokości geograficznej i narodu. Istotne części Eucharystii są zawsze zachowane, natomiast zmianie ulega jedynie forma obrzędów.

Na II Soborze Watykańskim dokonana została ostatnia reforma litu­rgiczna obejmująca całą liturgię Kościoła. Zreformowana liturgia Eucharystii stała się bardziej czytelna dla współczesnych i bardziej przejrzysta. Bardziej obficie również w czasie Liturgii Słowa został zastawiony stół słowa Bożego, a wierni bardziej czynnie uczestniczą w celebrze eucharystycznej. Wymaga ona od nas większego przygotowania się do udziału w Eucharystii.

Udział rodziny w niedzielnej Eucharystii

„Chrześcijanie zbierali się 'na łamanie chleba' (Dz 20,7) szczególnie w 'pierwszym dniu tygodnia', to znaczy w niedzielę, w dniu zmartwych­wstania Chrystusa. Od tamtych czasów aż do naszych dni celebruje się Eu­charystię, tak że dzisiaj spotykamy ją wszędzie w Kościele, w takiej samej podstawowej strukturze. Stanowi ona centrum życia Kościoła" - czytamy w Katechizmie Kościoła Katolickiego (1343).

Kościół wierny poleceniu Jezusa „To czyńcie na moją pamiątkę" cele­bruje Eucharystię nie tylko w niedziele, ale również każdego dnia w ciągu roku. Jest ona źródłem i centrum jego życia i działalności. „Pielgrzymujący Lud Boży, nieustannie celebruje Eucharystię, głosząc Misterium Paschalne Jezusa, 'aż przyjdzie' (1 Kor 11,26), zmierza 'wąską drogą krzyża' do niebie­skiej uczty, gdzie wszyscy wybrani zasiądą przy stole Królestwa" (KKK, 1344).